گروه اجتماعي_گرد و غبار غليظي كه از چند روز پيش مناطق جنوبي و غربي ايران را فرا گرفته است، سرانجام با شدت هر چه تمام به تهران هم رسيد تا هواي دودآلود پايتخت با خاك در هم آميزد و نفس كشيدن را براي ساكنان اين كلانشهر 13 ميليون نفري سخت تر كند.
ميزان آلودگي هوا در مناطق يادشده چندبرابر حد مجاز اعلام شده به گونه اي كه خبرگزاريها، ميزان گردو غبار در استان كرمانشاه را 21 برابر حد مجاز با كمتر از يكصدمتر وسعت ديد، استان كردستان 20 برابر حد مجاز، شهر همدان 7 برابر حد مجاز با ديد افقي حداكثر 700 متر و در شهر ياسوج مركز استان كوهستاني چهار محال و بختياري دو برابر حد مجاز با ديد افقي يكهزار متر گزارش داده اند. ميزان آلودگي هواي شهر قم نيز دو برابر حد استاندارد اعلام شده است.
در حالي گرد و غبار از اواسط روز يكشنبه تهران را فراگرفت كه كميته هماهنگي و نظارت موارد اضطراري كه روز شنبه در محل استانداري تهران و با حضور دستگاه‌هاي ذيربط برگزار شد هيچگونه پيش‌هشداري در اين خصوص اعلام نكرد، به شكلي كه حتي اخطاريه سازمان هواشناسي كشور در خصوص ورود گرد و خاك گسترده به تهران در روز يكشنبه و همزمان با ورود اين توده گرد و خاك صادر شد اما آخرين خبرها حاكي ست شاخص كيفيت هواي تهران به طور بي‌سابقه‌اي در شرايط «بحران» قرار گرفته است
اين درحالي است كه انتظار مي‌رفت اخطاريه سازمان هواشناسي براي استان تهران حداقل يك روز زودتر صادر شود. از سوي ديگر كميته هماهنگي و نظارت مواقع اضطراري آلودگي هواي تهران نيز روز شنبه تشكيل جلسه داد اما هيچ بحث و صحبتي در خصوص ورود گرد و خاك به تهران در روز يكشنبه مطرح نشد و تصميم‌گيري نيز در خصوص وظايف دستگاه‌هاي ذيربط صورت نگرفت.
در حالي كه تهران دو روز غبار آلود را تجربه كرده است تنها روز دوشنبه بود كه اعلام شد به دليل تشديد ميزان ذرات معلق گرد و غبار در تهران، كميته اضطرار آلودگي هوا تشكيل جلسه مي‌دهد.
در اين ميان مدير عامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران گفت: شاخص آلايندگي ذرات معلق در تهران به 380 رسيد كه اين مسئله نشان‌دهنده وضعيت بحراني است.
يوسف رشيدي، با اشاره به وضعيت هواي تهران گفت: بر اساس آخرين گزارش‌هاي دريافتي كه دقايق پيش به دست آمده شاخص استاندارد آلايندگي ذرات معلق در تهران به 380 رسيده است. وي گفت: شاخص آلايندگي بين صفر تا 100 سالم، 100تا 200 هشدار، 200 تا 300 اضطرار و 300 به بالا شرايط بحراني را نشان مي‌دهد.
مدير عامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران همچنين تأكيد كرد: ميزان آلايندگي ذرات معلق ربطي به منابع انتشار آلودگي ندارد و از خارج وارد شهر تهران مي‌شود. وي گفت: پيش بيني مي‌شود هواي تهران تا فردا در شرايط ناسالم‌آلودگي هوا باقي بماند.
افزايش بيماري‌هاي ويروسي
مشاور شهردار تهران در امور محيط زيست گفت: شدت يافتن ميزان ذرات گرد و غبار در هواي تهران كه به آلودگي ريزدانه‌ها معروف است، باعث شده تا بيماري‌هاي ويروسي در ميان شهروندان افزايش يابد. محمد‌هادي حيدرزاده در گفت‌وگو با فارس، با تأكيد بر اين مطلب كه ذرات گرد و غبار منشاء تبادل انواع ويروس‌ها هستند، اعلام كرد: بر اساس شواهد و گزارش‌هاي واصله از درمانگاه‌هاي وابسته به شهرداري، ظرف چند روز گذشته بيماري‌هاي ويروسي در ميان شهروندان تهراني افزايش يافته است و اين ذرات ناقل ويروس و عامل انتشار ويروس‌هاي مختلف هستند.
به گفته وي ويروس عراقي با شيوع سردرد در ميان شهروندان از جمله مواردي است كه در پي ورود گردوغبار به هواي تهران شدت يافته است.
حيدرزاده درباره وضعيت بحراني هواي تهران، گفت: افزايش ذرات معلق و آلودگي كه ايجاد مي‌كند به آلودگي ريزدانه‌ها معروف است. و منشاء آن اكوسيستم بياباني عراق و عربستان است. در اكوسيستم بياباني به علت وجود خاك ريز و ناپايدار با اولين وزش باد طوفان‌هاي شني ايجاد مي‌شود و اين ذرات را با خود حمل مي‌كند.
وي ادامه داد: اگر باد به سمت ايران باشد اين ذرات معلق به سمت ايران حركت مي‌كنند، با توجه به وجود اين معضل در طول يك‌سال گذشته، در اين رابطه بايد كشورهاي منطقه به طور همزمان سرمايه‌گذاري و براي مالچ‌پاشي اقدام ميكردند.
مشاور شهردار تهران در امور محيط زيست افزود: در طول چند سال گذشته به دليل شرايط سياسي عراق اين همكاري صورت نگرفته است و اين طوفان‌هاي شن نيز شدت يافته است.
وي در ادامه گفت: از حدود يك سال پيش استان خوزستان و شهرهاي همجوار آن مرتباً با بحران مواجه بودند و به نوعي دريافت كننده آلودگي اين ذرات بودند، بنابر اين با شدت يافتن اين معضل بايد سازمان‌هاي مسئول زودتر وارد عمل مي‌شدند.
حيدرزاده تأكيد كرد: حجم اين ذرات معلق به قدري افزايش يافته است كه فلات مركزي و تهران را نيز تحت تأثير قرار داده‌است.
وي با تأكيد بر ضرورت توجه ويژه دستگاه ديپلماسي و سازمان حفاظت محيط زيست نسبت به اين مشكل، گفت: بايد از همان ابتداي مشاهده ورود گرد و غبار از سوي كشورهاي عربي به خوزستان رايزني‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي را آغاز ميكردند، ولي متأسفانه سازمان محيط زيست نسبت به اين موضوع منفعلانه عمل كرد.
حيدرزاده همچنين درباره سفر رئيس سازمان محيط زيست به عراق گفت: سفر رئيس سازمان محيط زيست به خاطر شدت گرفتن ورود گرد و غبار به كشور و وضعيت بحراني بوده است.
مشاور شهردار تصريح كرد: ميزان PSI ذرات معلق در اكثر ايستگاه‌هاي شهر تهران در شرايط بحراني قرار دارد به همين خاطر به شهروندان توصيه مي‌شود. از تردد‌هاي غير ضروري در شهر خودداري كرده و به اطلاع‌رساني‌ها توجه بيشتري داشته باشند.
حيدرزاده همچنين در رابطه با تشكيل كميته اضطرار آلودگي هواي تهران، گفت: متأسفانه اين كميته علي رغم تشكيل جلسه، به اين مسئله توجهي نكرد و اين مسئله را در دستور كار خود قرار نداد و تمهيدات لازم را نينديشيده است.
وي با بيان اينكه ايران بيشترين حجم دريافت كننده ذرات گرد و غبار يا ريزدانه‌ها است، گفت: اين مسئله بدون شك تبعاتي را براي كشور در زمينه سلامت و اقتصادي را به همراه خواهد داشت. بنابر اين بايد در حداقل زمان ممكن اقدامات منطقه‌اي انجام شود.
وي درباه نتيجه سفر به عراق گفت: نتيجه سفر به عراق، استفاده اين كشور و بازديد از تجارب ايران در بيا‌بان‌زدايي است، اما بايد توجه داشت كه اين مسئله در مدت زمان زيادي انجام مي‌شود و لازم است تا 3 كشور هر چه زودتر وارد عمل شوند.
وي گفت: به غير از ايران كشور اردن نيز تحت تأثير اين ذرات معلق است، اما چون بيشتر مواقع جهت وزش باد به سمت ايران است، كشور ما بيشتر از ساير كشورها تحت تأثير قرار مي‌گيرد.
حيدرزاده گفت: غبار آلود بودن هوا نه تنها براي براي بيماران قلبي، مبتلا به آسم، جانباران شيميايي و كودكان مشكلاتي را ايجاد مي‌كند، بلكه منشاء بيماري‌‌هايي خواهد بود و باعث افزايش انواع بيماري‌ها مي‌شود. حيدرزاده همچنين گفت: شدت يافتن غلظت گرد و غبار باعث كاهش ميدان ديد و افزايش تصادفات را خواهيم داشت.
ميزان ديد موثر شهرها و مناطق مختلف استان تهران
مدير عامل سازمان هواشناسي استان تهران با اشاره به ميزان ديد موثر در شهرها و مناطق مختلف استان تهران گفت: در 2 منطقه اقدسيه و مهرآباد ايستگاه‌هاي هواشناسي ميزان ديد مستقيم را با توجه به ميزان گرد و غبار مورد سنجش قرار دادند و بر اساس گزارش‌هاي موجود در حال حاضر در مهرآباد ديد موثر در ساعت 13:30 دقيقه ديروز به 600 متر و در منطقه اقدسيه به 3 هزار متر رسيد.
وي با اشاره به اين مطلب كه طبق قوانين بين‌المللي زماني كه ديد موثر در منطقه فرودگاهي به زير 900 متر برسد اجازه پرواز داده نمي‌شود گفت: در حال حاضر در منطقه مهرآباد هيچ وزش بادي مشاهده نمي‌شود و به همين دليل ساعتهاست كه پروازها لغو شده است.
وي همچنين در خصوص ديد موثر مناطق ديگر استان تهران گفت: در ورامين ميزان ديد موثر به 500 متر رسيد و اين در حالي است كه در شهريار و كرج ديد موثر 2 هزار متر گزارش شده است.
امير شقاقي گقت: صبح ديروز ديد موثر در كرج به 400 متر رسيد كه اين ميزان ديد اندك بسيار نادر است اما با وزش باد در اين منطقه ديد افزايش پيدا كرد و به 2 هزار متر رسيد. وي همچنين ديد موثر در آبعلي و فيروزكوه را نيز به ترتيب 2 هزار متر و 500 متر عنوان كرد.
در عين حال رئيس اداره آلودگي هواي وزارت بهداشت نيز اعلام كرد: بر اساس پيش‌بيني سازمان هواشناسي گرد و غبار و آلودگي هوا تا روزسه شنبه در تهران و استان‌هاي غربي كشور بر طرف مي‌شود با اين حال تنفس اين هوا براي بيماران قلبي، ريوي و سالمندان خطرناك است.
شيدا ملك‌افضلي با بيان اينكه منبع گرد و غبار كه شهرها و استان‌هاي مختلف كشور را در برگرفته، كشورهاي عراق، سوريه، كويت و اردن است، اظهار داشت: با توجه به اينكه اين ذرات گرد و غبار از نظر بافت‌هاي زمين‌شناسي از گروه رسي و ذرات شن و سيليسي تشكيل شده‌اند مي‌توانند در طولاني‌مدت عوارض و تبعات خاصي براي سلامت افراد ايجاد كنند.
